Od stycznia 2018 r. obowiązują w Polsce przepisy dotyczące przeciwdziałania wykorzystywania sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. W oparciu o te przepisy szef KAS może stosować blokadę rachunków bankowych w celu zabezpieczenia wykonania przyszłych zobowiązań podatkowych. Kształt i praktyka stosowania tych przepisów budzi wątpliwości konstytucyjne.

Na fali walki z oszustwami podatkowymi, w szczególności tzw. karuzelami VAT, został wprowadzony tzw. system teleinformatyczny izby rozliczeniowej (STIR). W jego ramach Szef KAS dokonuje analizy przepływów pieniężnych podatników. Dzieje się to w oparciu o zautomatyzowany, niejawny algorytm i określone, dotyczące podatnika, przesłanki behawioralne, ekonomiczne, geograficzne itp. Celem STIR jest błyskawiczne zablokowanie potencjalnym oszustom możliwości wyłudzenia podatku. Narzędziem, który do tego służy, jest środek zabezpieczający polegający na blokadzie rachunków bankowych potencjalnego oszusta – najpierw na maksymalnie trzy dni (blokada krótka), potem na okres do trzech miesięcy (blokada długa).

To rozwiązanie jest z punktu widzenia fiskusa niezmiernie skuteczne. Jednocześnie uderza ono jednak w konstytucyjnie chronione prawa podatnika: prawo własności i swobodę prowadzenia działalności gospodarczej. Podatnik zostaje pozbawiony możliwości dysponowania środkami pieniężnymi na okres wynoszący do 3 miesięcy. Niewątpliwie ściganie oszustw podatkowych i zapewnienie odpowiednich wpływów do budżetu państwa stanowią ważne cele polityki fiskalnej. Istotne jest jednak wprowadzenie odpowiedniej procedury – aby zapewnić zgodność blokady ze standardami konstytucyjnymi.

ZA: enodo.pl, Karol Trybulec, 3 lipca 2019 r., więcej tutaj