Postępująca technologizacja sektora ochrony to ogromna szansa dla pracowników z niepełnosprawnością, którzy świetnie się sprawdzają na stanowiskach kontrolnych i analitycznych. Jednak bez urealnienia wartości subsydiów płacowych z PFRON firmy ochrony nie będą w stanie utrzymać poziomu zatrudnienia takich specjalistów. Czy czeka nas proces wypychania osób z niepełnosprawnością z rynku pracy?

Najnowsze dane PFRON (5.04.2024) wskazują, że w Polsce 32,5 tys. firm zatrudnia łącznie ponad 212,5 tys. osób z niepełnosprawnością. A jeszcze w 2017 r. takich pracowników było niemal 261 tys., czyli 23% więcej. Od tego czasu ta liczba sukcesywnie spada.

– Szacujemy, że w branży ochrony osób i mienia zatrudnienie znalazło ok. 10-12 tys. osób z niepełnosprawnością – mówi Ryszard Podgórski, członek zarządu Polskiego Związku Pracodawców Ochrona. – Obawiamy się, że bez zwiększenia dopłat z PFRON nie damy rady zachować tej liczby etatów. A przecież nasz sektor ma potencjał, by nie tylko utrzymać, ale nawet zwiększać skalę zatrudnienia takich osób. Dzięki rozwojowi AI w branży przybywa bowiem stanowisk związanych z obsługą monitoringu czy analizą danych. Duża grupa osób z niepełnosprawnością może z powodzeniem pracować w takiej roli. Mam tu na myśli osoby z wyższym wykształceniem, które są dokładne, potrafią się skupić i działać perfekcyjne, więc znakomicie odnajdą się w działaniach wpieranych przez najnowsze technologie – dodaje Ryszard Podgórski.

A perspektywy rozwoju tego obszaru są bardzo obiecujące. Społeczeństwo hybrydowe, czyli współpraca ludzi i autonomicznych maszyn, jest jedną z tendencji, które zyskają na znaczeniu w perspektywie najbliższych 5 lat (Mapa Trendów 2024, infuture.institute). Branża ochrony jest więc otwarta na zatrudnianie coraz większej liczby osób z niepełnosprawnością. Sektor, który z założenia działa na bardzo niskich marżach, potrzebuje jednak urealnienia wysokości dofinansowań z PFRON, by móc nie tyle zwiększyć, co nawet utrzymać skalę zatrudnienia osób z niepełnosprawnością na dotychczasowym poziomie.

Motywacyjny walor dopłat

Problem jest dużo szerszy, dotyczy bowiem także m.in. sektorów gastronomii czy sprzątania. O systemowe rozwiązania w zakresie subsydiów płacowych apeluje więc również organizacja Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych OBPON.org. Organizacja stoi na stanowisku, że dopłaty do wynagrodzeń są najbardziej atrakcyjnym motywatorem oferowanym firmom, by zachęcić je do zatrudniania osób z niepełnosprawnością. Subsydia mają rekompensować pracodawcy koszt dodatkowych uprawnień takich osób, m.in. skróconego czasu pracy, dodatkowego 10-dniowego urlopu, płatnego zwolnienia z pracy na czas wykonania badań specjalistycznych czy udziału w turnusie rehabilitacyjnym itp. Gdy wysokość dopłaty nie nadąża za inflacją i podwyżką płacy minimalnej, subsydia tracą swój walor motywacyjny.

– Pracodawcy odgrywają istotną rolę w tworzeniu inkluzywnych miejsc pracy – bez ich zaangażowania nie poprawi się sytuacja osób z niepełnosprawnością w Polsce. Warto więc słuchać głosu przedsiębiorców, bo inaczej zaprzepaścimy dotychczasowe efekty licznych kampanii, które zachęcały do zatrudniania osób z niepełnosprawnością. Trzeba przy tym pamiętać, że tak naprawdę nie walczymy o podniesienie, a o waloryzację dopłat, których realna wartość jest obecnie dużo niższa niż w ubiegłym roku – podkreśla Małgorzata Tylewicz-Piwnik, wiceprezes zarządu organizacji OBPON.org.

Subsydia nadążające za zmianami w gospodarce

Pracodawcy, którzy podjęli się prowadzenia biznesu odpowiedzialnego społecznie, nie oczekują pełnej refundacji kosztów płacy osób z niepełnosprawnościami. Mają jednak prawo liczyć na to, że pomoc otrzymywana ze strony państwa będzie adekwatna do zmieniających się warunków gospodarczych (wysoka inflacja, radykalny wzrost minimalnego wynagrodzenia itp.).

Przedsiębiorcy apelują więc nie tylko o doraźne zwiększenie kwot dofinansowań do wynagrodzeń osób z niepełnosprawnością w bieżącym roku. Potrzebna jest również zmiana sposobu określania wysokości subsydiów – z kwotowego na procentowy, powiązany z obowiązującym minimalnym wynagrodzeniem za pracę.